Gez gez bitmez, yaz yaz hiç bitmez KAPALIÇARŞI (Tekmili birden 4 Bölüm)

2012 Işıl Ertunç

Kapalıçarşı /Bölüm 1

Kapalıçarşı, yabancıların deyimiyle çok büyük çarşı; uzun lafın kısası Osmanlı’nın başkentinin ilk ve son “AVM” si . AVM deyişimi sakın yabana atmayın, kapılarında her ne kadar x-ray cihazı yoksa da her birinde birer ikişer güvenlik görevlisi, ellerinde kontrol cihazları beklemekteler. Eeee kolay mı bu koca çarşıdaki maddi değeri bırakın, en az beş yüz yıllık tarihin manevi değerini korumak? 

Sabahın dokuz buçuğunda, güvenlikçinin gözünde pek şüphe uyandırmamışım ki, elimi kolumu sallayarak daldım Beyazıt Kapısı’ndan içeri. Çarşıya adımımı atmamla iki yandan esnafın “ Hello madam!” “Bon jour!” “Willkommen!” sesleriyle karşılandım. Kafamda bir şimşek çaktı. Bu sabah muzipliğim üzerimdeydi. Sık sık geldiğim bu çarşıda her zaman yaptığım gibi kibarca Türk olduğumu belli etmek yerine ben de turist rolüne büründüm ve esnafı peşime taktım. Hangi lisandan konuşsalar ben anlamıyor ifadesini takındım, ellerimle işaretler yapıp ne olduğu anlaşılmayan sesler çıkardım. Bir ikisi inatçı çıktı, ellerindeki Gucci taklidi çantaları sallaya sallaya peşime takıldı. Tarihi Şark Kahvesi’ne ulaşana kadar bu oyunu sürdürdüm. Tam kahveye yaklaşınca benden önce gelen “İstanbul’u Yazıyorum” arkadaşlarımı gördüm ve heyecanla “ merhaba kızlar, ne kadar erkencisiniz” diye bağırıverdim. Peşimdeki esnafın halini siz düşünün…  Eh, bu kadar yıldır nezaket göstermişiz, bir kere de biz eğlenelim değil mi? 

Tarihi kahve bu sabah, İstanbul’u yazan tam yirmi kadın ve bir de beyefendiye kucak açtı, kimimiz sabah mahmurluğunu çayla, kimimiz de kahveyle gidermeye çalıştı. Herkes bir araya gelince sesler yükselmeye başladı. Esnaftan etrafımıza toplananlar, ne yaptığımızı merak edenler oldu ama onlar bizden umduklarını pek bulamadılar. 

Sevgili Yeşim hocamızın doğum gününü anlamlı bir şekilde kutlayıp, bütün arkadaşların objektiflerine ayrı ayrı poz verdikten sonra kahveden ayrıldık. Birkaç gurup halinde çarşıyı gezmeye ve bugünün anılarını biriktirmeye koyulduk. 

Hepimizin isteklerini tek tek yerine getirip ardından da ayrı ayrı hesap alırken başı dönen zavallı emektar garson, biz gittikten sonra mola alıp bir köşeye çekilmiştir kesin.

Kapalıçarşı /Bölüm 2

Üçlü, beşli kadın gurupları ve elinde kamerasıyla sevgili arkadaşımız Ahmet Bey çarşının değişik sokaklarına daldık. Kimi sandal bedesteninde rüyalara daldı, kimi bezcilerde, kimi ise nadide ipek halıların sergilendiği vitrinlerin önünde. Kimi dericileri ziyaret etti, kimi gümüşçüleri. Terlikçiler Sokağı, kuyumcu ustalarının göz nuru döktüğü minicik atölyelerin olduğu Zincirli Han ve Sıra odalar Sokağı, Kürkçüler, Altıncılar, Bakırcılar, Keseciler, Yorgancılar, Tavuk pazarı gibi toplam 66 sokaktan birçoğu bu yerli turist gurubunun fotoğraflarına konuk oldu. Arkadaşların bir çoğu tarihi çukur muhallebiciyi bulalım derken yıllardır onun yerine yerleşmiş olan tanınmış bir kuyumcunun şatafatlı dükkanını görünce hayrete düşüp hemen deklanşöre bastılar. Her sokağında tarih yatan bu eşsiz çarşıda bir sokakta derilerin, diğerinde eski halıların, bir diğerinde rutubet kokusu genzimize doldu. Kulaklarımızda bin bir ses, çantalarımızda büyüsüne kapılıp aldığımız ufak tefek hatıralarla öğlen yemeği için yerimizin ayrıldığı çarşının meşhur esnaf lokantasına yollandık. Daha gezilecek birçok sokak, görülecek nice güzellik vardı ama bunları yemek sonrasına erteledik. Mis gibi tarçınlı iç pilav eşliğinde gelen hindi tandır, kağıt kebabı, cacık ve fırın sütlaçla midelerimizi şenlendirdik. Aklımız tadına bakamadığımız birçok yemekte kalarak lokantayı terk ettik. 

Kapalıçarşı/Bölüm 3

Çarşı büyük, çarşı kalabalık. 

Her gün neredeyse yarım milyon insanın ya işi ya da yolu gereği  kullandığı, sayısız esnafın ekmek parası uğruna dükkanını açtığı ama çok kere siftahsız kepenk indirdiği, yerli ya da yabancı turistlerin gezmeden dönmediği çarşı bugün yine capcanlıydı.  

Görecek daha çok şeyi olduğunu düşünen arkadaşlar yine sokaklara dağıldı. Bazıları, çarşı içindeki tarihi camide öğle ezanını canlı ve hoparlörsüz okuyan müezzini hayranlıkla izledi, müezzinin içine zor sığdığı mimberi fotoğrafladı, bazıları esnafla sohbete daldı. 

Bazıları da Kapalıçarşı’nın bugünkü izlerini kaleme almak için soluğu yine Şark Kahvesi’nde aldı. Kimi yazdı, kimi not aldı, kimi de benim gibi gözlerini kapatıp geçmişi bugünde capcanlı yaşatan bu büyülü ortamda tarihin derinliklerine doğru hayale daldı. 

Kösem Sultan kuyumcu ustasının birine sipariş verirken yakalandı hayallerimin ağlarına, Hürrem ise Leo ile oynaşırken çarşının bir köşesinde…

Bir köşeden Safiye Sultan başını uzattı, yaklaşıyormuş gibi yaptı, sonra yok oldu, diğerinden Fatih Sultan Mehmet Han bütün ihtişamıyla göründü; Yüzyıllar önce yaptırdığı mekana şöyle bir baktı ve kayboluverdi. Bir diğer köşeden Sultan 3.Mustafa boy gösterdi, çarşıda yaptığı değişikliklerin durumuna bakıp o da diğerleri gibi bir anda sır oldu.

Birer, ikişer, bütün arkadaşlar yorgun ama mutlu, kahveye geri döndüler. Herkes herşeyi görememişti elbette ama çarşının sayısız kedileri her köşeden başını uzatmış kendilerini göstermişti hepimize.

Kapalıçarşı/Bölüm 4

Hep birlikte sahaflar çarşısındaki kitap kokularını içimize çekerek İstanbul Üniversitesi’nin bahçesindeki havuzlu çay bahçesine doğru ilerledik. Bir arada oturabilmek için birilerini yerlerinden ettik! Pahalı kahve, kötü ada çayı, daha da kötü servis bizi pek etkilemedi. Heyecanla yazısını bitirenlerin okumasını dinledik. Kapalıçarşı’da çocukluk anıları canlanan da vardı aramızda, duygularını şiire dökerek anlatmak isteyen de. 

En nihayet Yeşim Hoca günü ve sezonu kapatan konuşmasını yaptı. Gözler doldu, ekimde buluşmak üzere sözler verildi. Bir “İstanbul’u Yazıyorum” toplantısı daha sona erdi ama sanıyorum sezona damgayı “Kapalıçarşı” vurdu.

Kulağımızda sesleri, burnumuzda kokuları, makinelerimizde suretleri, zihnimizde çarşının izleri evlerimizin yolunu tuttuk.